Wiosną 1861 roku major Kacper (Gaspard) Tochman, Polak, przybył do Nowego Orleanu z misją zorganizowania Brygady Polskiej. Tochman trafił do Stanów po pobycie w Rosji, gdzie trafił na zesłanie za udział w Powstaniu Listopadowym. W Stanach był wykładowcą i prawnikiem, i zawarł znajomości z wieloma wysoko postawionymi osobistościami z rządu. W maju 1861 toku, Tochman uzyskał pozwolenie od swojego przyjaciela Jeffersona Davisa na stworzenie dwóch polskich pułków. Ponieważ w tym czasie w Luizjanie żyło tylko 196 Polaków wliczając w to kobiety i dzieci, głównym celem stało się zgromadzenie w jednej brygadzie jak największej liczby cudzoziemców. Plan Tochmana okazał się sukcesem i powstały dwa "polskie pułki", które w większości składały się z obcokrajowców. Te dwa pułki zamiast połączenia w jedną brygadę zostały rozdzielone i 1st Polsh Regiment został przemianowany na 14th Louisiana Volunteers, a 2nd Polish Regiment na 3d Battaloin, Louisiana Infantry (liczbę Polaków w tych oddziałach szacuje się na kilkadziesiąt, najprawdopodobniej 20-30 osób, w żadnym innym oddziale konfederackim nie było tak wielu Polaków).

Pułkownik Walery Sulakowski został mianowany dowódcą 14th Louisiana Volunteers. Podobnie jak Wheat, Sulakowski wprowadził ostrą dyscyplinę i był chyba jedynym oficerem zdolnym do kontroli tych żołnierzy. Urodzony w Polsce w rodzinie szlacheckiej, doskonalił swoje umiejętności wojskowe podczas Wiosny Ludów na Węgrzech w 1848 roku. Po upadku powstania Sulakowski popłynął do Stanów, osiedlił się w Nowym Orleanie i pracował jako cywilny inżynier. Sulakowski wspomagał Tochmana przy tworzeniu Brygady Polskiej i został za to wynagrodzony dowództwem 1st Polish Regiment. Jego żołnierze, różnej narodowości, władający różnymi językami, byli trudni do opanowania i Sulakowski rządził nimi żelazną ręką. Był podziwiany przez swoich podwładnych za umiejętności dowódcze, organizatorskie talent we wprowadzaniu dyscypliny. Mówiono że jest wcieleniem wojskowego prawa - despotyczny, okrutny i absolutnie bezlitosny.

Podczas transportu pułku do Virginii, 14th La Volunteers zatrzymali się na rutynowym postoju w Grand Junction, w Tenesee, który to postój przekształcił się w krwawą, bratobójczą walkę. Po przybyciu do miasta, pułkownik Sulakowski zarządził zamknięcie wszystkich sklepów z alkoholem i postawił przy nich straże. Wielu żołnierzy było już pijanych zanim Sulakowski wydał ten rozkaz, żołnierze przeszmuglowali dwie beczki whiskey, mieli też alkohol zdobyty podczas podróży do Tenesee. Rozwścieczeni rozkazem półkownika i pijani żołnierze próbowali otwarcie sprzeciwić się Sulakowskiemu dokonując włamań do sklepów przez tylne okna. Napięcie spotęgowało też osobiste animozje i poczucie krzywdy po wyborach na niektóre stanowiska oficerskie, co w połączeniu z pijaństwem spowodowało wybuch buntu.

Strażnicy postawieni przez Sulakowskiego próbowali bronić dostępu do sklepów, ale zostali pokonani przez "spragnionych" żołnierzy. Kiedy kilku oficerów i strażników próbowało zapanować nad ludźmi w jednym z saloonów, wybuchła krwawa bijatyka po tym, jak jeden ze strażników ugodził bagnetem żołnierza. Pijany tłum szybko rozbroił straże i zaczął rozlewać się po ulicach. Na szczęście pułk nie został jeszcze w pełni wyposażony i żołnierze nie mieli amunicji, byli w nią wyposażeni jedynie oficerowie.

Tłumu nie można było opanować. Kula wystrzelona przez młodego porucznika spowodowała strzały innych oficerów. Kilku buntowników padło, ale pozostali wrzeszcząc i klnąc ścigali oficerów, którzy zamknęli się w pobliskim hotelu. Zbuntowani żołnierze podłożyli ogień pod budynek, pomimo że było w nim również ok. 100 cywili.
Lojalni wobec dowództwa żołnierze oraz cywile próbowali ugasić ogień, lecz buntownicy wcześniej od nich wdarli się do hotelu. "Wpadli do środka niczym stado rozwścieczonych diabłów" napisała prasa. "Szuflady wyciągnięto, ich zawartość zniszczono, meble połamano i wyrzucono na zewnątrz. Stół w jadalni przewrócony, wszystkie stoliki połamane, krzesła roztrzaskane na kawałki. Tak wielkich zniszczeń nikt by się nie spodziewał w cywilizowanej społeczności".

W środek tego zmieszania wkroczył pułkownik Sulakowski. Z piorunującym wzrokiem i ustami sinymi z wściekłości krzyczał do buntowników "Idźcie na swoje kwatery!". Jednego niezdecydowanego [co do wykonania rozkazu] buntownika Sulakowski zastrzelił z rewolweru. Drugi został postrzelony w twarz, ale po strzale wstał, wypluł zęba i uciekł.
Sierżant, który próbował pomóc pułkownikowi w opanowaniu zamieszania został pomyłkowo zastrzelony. Sierżant został zabity przez szybkostrzelnego pułkownika na oczach swojej żony, która przybyła do Grand Junction by odwiedzić męża.

Sulakowski przy pomocy rewolweru szybko wyczyścił hotel z buntowników, korzystając również z pomocy innych oficerów, którzy wzięli przykład z pułkownika. Bitwa była kontynuowana na ulicach przez kolejną godzinę, lecz w końcu, przy stratach 7 zabitych i 19 rannych, bunt został opanowany. Jeden z reporterów napisał: "Hotel wygląda jak szpital po ciężkiej bitwie. Zabici i ranni leżą wszędzie aż do drugiego piętra."

Sulakowski był wściekły po tym incydencie i gorzko wypowiadał się o oficerach, którzy pozwolili aby sytuacja wymknęła się spod kontroli. Rozwiązał później kompanię Franco Rifle Guards, która była głównym prowodyrem zamieszek. Oficerowie tej kompanii zostali zmuszeni do rezygnacji, a żołnierze rozdzieleni pomiędzy inne kompanie pułku.

Oblężenie Yorktown

Wiosną 1862 roku, podczas oblężenia Yorktown, żołnierze 14-go pułku z Luizjany tkwili przez 3 tygodnie w okopach, często pod ciężkim ostrzałem nieprzyjaciela. Bardziej jednak niż unijna artyleria, dawało się we znaki podłe jedzenie i równie podła pogoda - ciągły deszcz, mgła, przemoczone mundury, zimno i woda w okopach. Zdarzały się sytuacje, że woda w okopach sięgała pasa i żołnierze musieli w niej stać czekając na atak wojsk Unii.


Bitwa pod Williamsburgiem 5 maja 1862

Po tygodniach planowania i manewrów, McClellan był gotowy ruszyć na Yorktown 5 maja 1862. Dostrzeżono wtedy, że Johnston opuścił linię Yorktown-Warwick i wycofał się bliżej Williamsburga.

Świt 5 maja był mglisty i dżdżysty. Sporadyczna wymiana ognia następowała, kiedy unijne tyraliery rozpoznawały pozycje konfederackie. Unijny generał Joseph Hooker natarł na konfederackie prawe skrzydło, na brygady Wilcoxa i Picketta z taką siłą, że musiały ich wspomóc trzy kompanie z Alabamy i 14 pułk z Luizjany pod komendą pułkownika Richarda Jonesa. Jones i jego 14 pułk usytuowani zostali na prawej flance linii Konfederatów.

Pułkownik wysłał do przodu tyraliery w sile dwóch kompanii, reszcie ludzi rozkazał zdjąć plecaki i przygotować się do ataku.
Tyraliery przeszły przez mokry las, który w praktyce okazał się plątaniną zwalonych drzew i nawiązali kontakt bojowy z ludźmi Hookera. Jednak zostali szybko wyparci w kierunku głównych sił 14th z Luizjany. Zamieszanie było znaczne w ciemnym, mglistym lesie, tym bardziej że nie można było odnaleźć pułkownika Jonesa. Inni oficerowie próbowali opanować sytuację i wprowadzić porządek w szeregach by skutecznie powstrzymać zbliżającego się przeciwnika. Kiedy nastąpił kontratak sił konfederackich, Luizjańczyków nieco zmieszał celny ogień Jankesów. Jednak konfederaci szybko opanowali sytuację w swoich szeregach i zaatakowali ponownie, odrzucając siły Hookera na milę. Pojmano znaczną liczbę jeńców, zdobyto 3 działa i "małą górę plecaków" z których głodni Luizjańczycy zrobili dobry użytek.

Konfederaci w końcu zatrzymali swoje natarcie z obawy przed nadmiernym rozciągnięciem linii i niebezpieczeństwem odcięcia od tyłu. Kiedy 14th La leżeli odpoczywając, inne oddziały konfederackie przemieszczały się by utworzyć linię z pułkiem Jonesa. Minęło kilka minut i Jankesi zaatakowali z "niespotykaną furią". Wysłali grad pocisków w stronę pułku z Luizjany raniąc i zabijając wielu ludzi. Kiedy ten ostatni atak został powstrzymany, konfederackie pułki wycofały się na pozycje wyjściowe.

14th Louisiana Volunteers odegrał decydującą rolę w powstrzymaniu armii McClellana podczas bitwy pod Williamsburgiem, lecz odnieśli również duże straty - stracili 194 ludzi a lieut.-col. Zebulon York i major David Zable zostali ranni.

Bitwa pod Seven Pines, 31 maja - 1 czerwca 1862

Pod Seven Pines, 14th Louisiana Volunteers wzięli udział w walce drugiego dnia bitwy, 1 czerwca.
Walkę rozpoczęła dywizja D.H. Hilla poprzez mocny atak na linie federalne. Jednak uparci Jankesi utrzymali swoje pozycje i przeszli do kontrataku. 14th Louisiana wziął wtedy aktywny udział w odparciu natarcia Unii aż do czasu zakończenia bitwy.
Podczas bitwy pod Seven Pines został ciężko ranny generał Johnston. Nowym dowódcą Armii Północnej Virginii został generał Robert E. Lee.


Bitwa pod Mechanicsville, 26 czerwca 1862

[W tym momencie nie mam szczegółowych informacji o udziale 14th Louisiana Volunteers w tej bitwie]



Bitwa pod Gaine's Mill, 27 czerwca 1862

Wczesnym rankiem 27 czerwca 1862, brygada Rogera Pryora, w skład której wchodziły -  14th Louisiana Volunteers i połączone bataliony Coppena i St. Paula, zaatakowała jedną z linii Portera, który dzień wcześniej, po wyparciu go z Beaver Dam Creek manewrował aż do poranka 27 czerwca. W gęstej mgle ograniczającej widoczność do 30 jardów, konfederaci strzelali najszybciej jak tylko mogli w kierunku wroga, którego pozycje były za wąwozem blokującym konfederackie natarcie. W pewnym momencie Południowcy zostali przyciśnięci ogniem niewidocznej we mgle artylerii. Major David Zable z 14th Louisiana uświadomił sobie, że jest to ostrzał konfederackiej baterii ze szczytu wzgórza, na tyłach, która z powodu mgły przypadkowo obłożyła ich ogniem. Major wysłał gońca aby uciszył działa, jednak posłaniec zginął od kuli zanim dotarł do celu. Zable wtedy spiął konia i osobiście pogalopował w kierunku baterii. Po dotarciu do armat wskazał pozycję swojej brygady i artylerzyści skorygowali błąd. Kiedy mgła się uniosła, Zable ze zdumieniem stwierdził, że wcześniej niewidoczni Jankesi, którzy zdziesiątkowali jego oddział, byli rozstawieni o wiele wyżej na zboczu wzgórza i nie na wprost jego ludzi jak wcześniej sądził. Przez godzinę Luizjańczycy tkwili pod morderczym ogniem, a sami kierowali salwę za salwą w zbocze wzgórza, gdzie nie było nieprzyjaciela. Zable pośpiesznie pojechał z powrotem w kierunku doliny i rozkazał żołnierzom celować wyżej. Wkrótce nadeszła brygada Cadmusa Wilcoxa i natarcie znów się rozwinęło, kiedy przerzucono prowizoryczny most przez wąwóz blokujący dojście do pozycji wroga.

Wczesnym popołudniem Porter umiejętnie rozmieścił swoich ludzi w dwóch liniach wzdłuż łańcucha pagórków wznoszących się nad bagnistym strumieniem znanym jako Boattswain's Swamp. Chroniąc się za zwalonymi pniami drzew i mając wsparcie od artylerii ze szczytu wzgórza za nimi, Jankesi mieli możliwość dokonania zmasowanego ostrzału żołnierzy gen. Lee, kiedy ci przekraczaliby strumień. Konfederaci zostali zmuszeni to ataku z pozycji, z których jak powiedział Longstreet "nieprzyjaciel życzył sobie żebyśmy atakowali". O 14.30 A.P. Hill nawiązał kontakt z Porterem i wysłał swoje brygady do ataku. Po półtorej godziny "dzikiego rozlewu krwi" Hill zarządził wstrzymanie daremnych ataków i wycofał się by umożliwić Longstreetowi i Jacksonowi prowadzenie działań.

Pryor podjechał przed front swojej brygady o 16.30, zatrzymał się przed 14th Louisiana i rozkazał podążyć za nim w stronę unijnych linii. Brygada ruszyła za Pryorem poprzez szerokie pole, najpierw idąc, potem biegnąc w dół łagodnego zbocza w kierunku Boatswain's Swamp. Federalni kanonierzy zaczęli ostrzeliwać oddziały Pryora na kilka minut wcześniej, zanim te dotarły w zasięg unijnej piechoty. Kiedy jankeskie muszkiety otworzyły ogień, kule tworzyły krwawe wyrwy w Luizjańskich szeregach. Porucznik Robert Miller został trafiony w pochwę swojej szabli, kula przebiła ją na wylot i zabiła żołnierza biegnącego za nim. "Kule padały tak gęsto", napisał później, "że miałem ochotę sprawdzić ile ich bym mógł złapać wyciągniętą ręką".
Kiedy brygada zbliżała się do wąwozu wyżłobionego przez strumień, konfederacki "rebel yell" wzniósł się ponad ryk bitwy. Skacząc i wdrapując się na stoki wąwozu Luizjańczycy sformowali swoje szyki po drugiej jego stronie, będąc pod ciężkim ostrzałem. Wtedy oddali potężną salwę w kierunku Jankesów i zaatakowali. Konfederaci szybko dotarli do unijnej baterii i w ciągu dziesięciu minut wybili połowę załogi, przetoczyli działa i oddali z nich salwy w kierunku wycofujących się teraz Jankesów. Po kilku strzałach porzucono działa i pościg został wznowiony.

Kiedy zapadające ciemności zakończyły zmagania, Konfederaci utrzymali pole, ale brygada Pryora straciła 860 ludzi spośród 1400. 14th Louisiana Volunteers straciła 51 zabitych i 192 rannych, a w jednej kompanii liczącej 45 żołnierzy 29 poległo w boju.

Bitwa pod Cedar Mountain 9 sierpnia 1862

Po kilku tygodniach odpoczynku, które nastąpiły po Seven Day's Battle, okrwawiona armia gen. Lee była gotowa na zadanie federalnym kolejnego ciosu. Siły McClellana stały bezczynnie na półwyspie (on the Peninsula), jednak generał John Pope prowadził dużą armię przez rzekę Rappahannock na północ od Richmond. Aby przeciwstawić się temu zagrożeniu, 13 lipca Lee zaczął przesuwać swoich ludzi w kierunku Gordonsville. 9 sierpnia Jackson mocno poturbował konfederatów gen. Pope'a podczas bitwy nad Cedar Run, w pobliżu Slaughter Mountain.

Podczas bitwy pod Cedar Mountain, dwie brygady z Luizjany wzięły ograniczony udział w walce, jednak poniosły pewne straty od unijnej artylerii. W pierwszej brygadzie było 8 osób rannych, a w drugiej 6 zabitych i 28 rannych. Jeden z żołnierzy z 14th Louisiana pisał o stracie 6 ludzi zabitych i rannych w wyniku eksplozji pocisku artyleryjskiego.



Bitwa pod Bristoe Station 26 sierpnia 1862

Po pokonaniu 55 mil w 36 godzin, "piesza kawaleria" gen. Jacksona zbliżyła się do Bristoe Station o zachodzie słońca 26 sierpnia. Konfederaci szybko uporali się z garstką obrońców, a Jackson wezwał Forno do pomocy w dokończeniu "oczyszczania" stacji. Luizjańczycy biegiem pokonali 3 mile dzielące ich od stacji i schwytali niewielu Jankesów, którzy nie uciekli na czas. Kiedy wyczerpani konfederaci odpoczywali po wyczerpującym biegu, usłyszeli gwizd lokomotywy. Zanim zdążyli się ukryć nadjechał federalny pociąg, a maszynista spostrzegł konfederatów i zaczął przyspieszać. Rozpędzony pociąg przejechał wzdłuż pozycji konfederatów, brygada wystrzeliła salwę zabijając maszynistę i dziurawiąc lokomotywę. Jednak pociąg nie zwolnił i pojechał dalej, wzbudzając później alarm w Waszyngtonie.
Jak tylko pociąg odjechał, Jackson wezwał 21 pułk z Północnej Karoliny, alby pomógł Luizjańczykom zabarykadować linię kolejową na wypadek przejazdu kolejnego unijnego pociągu. Nie minęło wiele czasu od wzniesienia barykady, kiedy od strony Warrenton nadjechał kolejny pociąg.
Kiedy żołnierze z Luiziany Północnej Karoliny ukryli się wzdłuż torów, Jackson rozkazał wstrzymać ogień, dopóki lokomotywa uderzy w barykadę. Pociąg powoli zbliżał się do stacji, kiedy podekscytowani żołnierze z Luizjany podnieśli się przedwcześnie i zasypali skład kulami. Zbiornik pary i palenisko zostały podziurawione przez kule i para zaczęła się wydobywać przez przestrzeliny. Dymiąca i sapiąca lokomotywa uderzyła z hukiem w barykadę i z rykiem stoczyła się w zabłocony jar, razem ze swoimi dwudziestoma wagonami.
Żołnierze pobiegli do pociągu, aby zbadać swoją zdobycz. Ogólną radość wzbudziło, że nazwa lokomotywy to "Abe Lincoln" a wymalowana na niej podobizna prezydenta dziurę po kuli. Nagle usłyszano kolejny pociąg i żołnierze znów ukryli się przy torach. Lokomotywa staranowała zaporę i wypadła z torów ciągnąc za sobą wagony. Ledwo para się rozwiała, kiedy do stacji podjechał czwarty pociąg. Jednak kiedy maszynista zobaczył zniszczoną stację i wykolejony pociąg, zatrzymał swój skład przed stacją, poza zasięgiem ognia karabinowego. Zignorował sygnał "all clear", który jeden z żołnierzy zagwizdał gwizdkiem z uszkodzonej lokomotywy. Sfrustrowani Luizjańczycy ostrzelali pociąg, który wyruszył w powrotną drogę do Warretown.

Ostatnio edytowany przez von Munchhausen (2008-10-02 11:52:55)

Bitwa 2nd Manassas 28-30 sierpnia 1862

Oddziały Ewella dotarły do stacji Manassas po zapadnięciu zmroku. Wielu żołnierzy było rozdrażnionych, kiedy zobaczyli, że większość zapasów została przechwycona przez ludzi Jacksona, którzy dotarli tu wcześniej. Konfederaci, od przekroczenia Rappahannock jedli jedynie pieczoną kukurydzę, wykorzystali więc teraz okazję i większą część dnia spędzili na plądrowaniu jankeskich magazynów.
Pomimo swego późnego przybycia, ludzie Frono'a znaleźli długi na milę pociąg zaopatrzeniowy, który nadal był nietknięty. Ojciec James Sheeran z 14th Louisiana opisał scenę, kiedy żołnierze Ewella opróżniali pociąg: "Często czytałem o plądrowaniu miast przez zwycięską armię, ale nigdy nie słyszałem o pociągu, który byłby w ten sposób splądrowany. Widziałem jak cała armia stała się niekontrolowanym tłumem, pijanym, po części alkoholem, ale w większości podnieceniem... Tylko sobie wyobraźcie 6 tysięcy głodnych i obdartych ludzi, którym do rąk wpadają zapasy warte milion dolarów. W jednej chwili ludzie ubrani w szare mundury Konfederacji wpadają do wagonów, a po kilku chwilach wychodzą odziani w mundury jankeskie; niektórzy w kawaleryjskie, niektórzy w mundury piechoty, a inni w artyleryjskie; część z nich zaś paraduje we wspaniałych mundurach federalnych oficerów."

O północy pociąg podpalono, ażeby zniszczyć to czego nie można było zabrać, mimo to trochę zawziętych konfederatów przeszukiwało płonące wagony w nadziei na łupy. Jednak kiedy wydano rozkaz zbiórki, tłum na powrót stał się armią i wyruszył zająć nowe pozycje wokół osady Groveton.
Jackson wiedząc, że Pope wyruszy wkrótce przeciwko niemu, zdecydował się zaczaić na wroga w pobliżu Groveton.


Manassas Junction po przejściu wojsk konfederackich

C.D.N.

Ostatnio edytowany przez von Munchhausen (2008-11-29 10:49:42)

[ciąg dalszy bitwy 2nd Manassas]

Ledwo Konfederaci zdążyli zaopatrzyć się w amunicję, kiedy kolejna fala Jankesów wyszła z dymiącego lasu i uchwyciła część linii Jacksona na prawo d pozycji Forno'a. Forno utrzymał swoją pozycję i zapobiegł zwinięciu swojej prawej flanki. W tym samym czasie kolejna federalna brygada wyszła z lasu, wystrzeliła salwę i zaczęła się przemieszczać w stronę nasypu, gdzie została rozbita przez celne salwy Konfederatów. Karabiny Luizjańczyków były gorące od szybkich strzałów i z trudem można je było utrzymać, jednak strzelano bez wytchnienia. Jankesi ciągle jednak nacierali, przechodząc ponad ciałami swoich zabitych i rannych kolegów i dotarli ze swoimi sztandarami dziesięć stóp od stanowisk Konfederatów, zanim się wycofali. Sytuacja konfederatów była krytyczna - żołnierzom Gregga i Forno'a zaczynało brakować amunicji, a straty w ludziach były znaczne.

Na szczęście z odsieczą nadszedł Erly. Wysłał na pomoc pułk 8th Louisiana, który energicznie zaatakował Jankesów zagrażających prawej flance Forno'a i zepchnął w kierunku głównych sił Jankesów. Niestety oddziały Forno'a skrwawione i bez amunicji, nie mogły zbyt wiele pomóc. Na dodatek Forno został postrzelony przez snajpera, podobnie jak pułkownik Zebulon York z 14th Louisiana. Komendę nad brygadą przejął pułkownik Strong, jednak do tego czasu walki na tym odcinku praktycznie ustały. Early, Gregg i Strong zostali zluzowani i wycofali swoje oddziały aby odpocząć i policzyć straty. Żołnierzom z Luizjany to makabryczne zadanie zabrało większość nocy - naliczono 37 zabitych, 94 rannych i 4 zaginionych podczas starć tego dnia.

Poranek 30 sierpnia został rozpoczęty ostrzeliwaniem się linii tyralier i pojedynkami artyleryjskimi. Pomimo, że Lee i Longstreet dotarli na pole bitwy dzień wcześniej, oddziały Jacksona kontynuowały walkę, a Lee trzymał korpus Longstreeta w odwodzie, oczekując najwłaściwszego momentu na wprowadzenie go do walki. Brygada Starke'a obsadziła nasyp kolejowy z wyraźnym rozkazem Jacksona aby go utrzymać za wszelką cenę. O godzinie 15.00 niebieska piechota, fala za falą zaczęła nadciągać przeciwko pozycjom Jacksona. Oddziały z Luizjany ulokowane były wzdłuż szczytu stromego wzgórza, na które  Jankesi musieli się wspinać, by dosięgnąć Konfederatów. Federalni pozostawali poza zasięgiem wzroku, dopóki nie weszli na szczyt wzgórza, w odległości 50 jardów od Luizjańczyków. "Skosiliśmy ich, jak tylko ich zobaczyliśmy", napisał sierżant E.Stephens, "zanim się zorientowali w sytuacji, było już po nich". Konfederaci odpierali każde natarcie na ich skarpę, ale straty w ich szeregach były znaczne.

Po pomyślnym odparciu trzech kolejnych ataków Jankesów okazało się, że ilość amunicji jest niebezpiecznie mała. Dwóch ludzi z 9th Louisiana zostało wysłanych na tyły po więcej ładunków, lecz zanim wrócili rozpoczął się czwarty atak sił federalnych. To starcie było "najbardziej paskudnym ze wszystkich", jak napisał sierżant Stephens. Luizjańczycy wyciągali ładunki z ładownic swoich martwych i rannych kolegów, a zdeterminowani Jankesi wciąż nacierali. Kiedy Konfederaci oddawali ostatnie strzały "sztandary unijnych i konfederackich pułków prawie łopotały o siebie". Zdesperowany lieutenant-colonel Michael Nolan krzyknął do swoich żołnierzy, żeby użyli kamieni, które leżały wokół. Jankesi wyczuwając, że siły Konfederatów są na wyczerpaniu, zaczęli wspinać się w górę skarpy. Wtedy zza prochowego dymu zasłaniającego pozycje konfederatów nadleciał pierwszy kamień, wielkości melona. "Takiego deszczu kamieni nigdy nie widziano" napisał świadek. Żołnierze z Luizjany i z innych oddziałów konfederackich, chwytali duże kamienie i zrzucali je na zaskoczonych Jankesów. Wielu federalnych z pierwszych nacierających szeregów zginęło od tych spadających kamieni, wielu innych odniosło ciężkie obrażenia.

Ta nieoczekiwana "kamienna bitwa" zmieszała atakujących Jankesów, ale nie mogła ich na dłużej powstrzymać. W ciągu kilku minut przegrupowali się i byli gotowi do ataku. Na szczęście generał D.H. Hill przemieścił swoją artylerię na wzgórze po prawej stronie oddziałów z Luizjany i miał możliwość prowadzenia ognia na flankę nacierających Jankesów. Krótko po tym jak Konfederaci obrzucili federalnych kamieniami, federalne natarcie załamało się pod skutecznym ogniem artylerii Hill'a. Kiedy atak Jankesów padł, wszystkie oddziały Pope'a rozpoczęły odwrót a Lee wysłał korpusy Jacksona i Longstreeta do generalnego kontrataku.

Bitwa 2nd Manassas zakończyła się klęską federalnych, podobnie jak pierwsza bitwa w tej okolicy, toczona wzdłuż małego strumienia. Ale zwycięstwo było bardzo kosztowne dla gen. Lee. Straty Konfederatów sięgały 10.000 osób, w tym 5 generałów i 10 pułkowników.
Bohaterska obrona Luizjańczykow stała się szeroko znana na Południu, a incydent z obroną pozycji przy pomocy kamieni, stał się niemalże symbolem konfederackiej brawury.